İlişkiler

İlişkilerde Yakınlık ve Mesafe Döngüsü: Kadın–Erkek Dinamiklerini Anlamak

Yazar: Kadir Şahbaz | Yayın Tarihi: Güncel

1. Kadınların Yakınlık İhtiyacı ve Erkeklerin Mesafe Arayışı

Kadınların çoğunlukla “yakınlık” olarak adlandırdıkları duygusal bağlanma, paylaşım ve birlikte olma ihtiyacı ile erkeklerin genellikle “özgürlük” ya da “alan” şeklinde ifade ettikleri mesafe isteği, ilişkilerde en sık stres yaratan ve tartışmalara konu olan temel dinamiklerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu iki farklı ihtiyaç, çoğu zaman bireyin bilinçli olarak seçtiği bir davranış biçiminden değil; toplum tarafından dayatılmış cinsiyet rollerinin zaman içinde içselleştirilmesiyle gelişen ve kişiyi korumaya yönelik çalışan savunma mekanizmalarından kaynaklanmaktadır.

2. İlişkilerdeki Kısır Döngü Nasıl Başlıyor?

Partnerlerden birinin duygusal yakınlık ihtiyacı arttığında, diğer partnerin içsel dünyasında otomatik olarak mesafe koyma arzusu tetiklenmekte ve bu durum birbirini besleyen bir döngü oluşturmaktadır. Bu karşılıklı tetiklenme süreci devam ettikçe ilişki giderek derinleşen, çözülemeyen ve sürekli kendini tekrar eden “dipsiz bir kuyu” görünümüne bürünmekte, tarafların iletişim biçimleri de kutuplaşmış ifadelere dönüşmektedir.

Kadın bu süreçte çoğunlukla “Hiç yakın olmak istemiyorsun” cümlesiyle duygusal ihtiyacını ifade ederken, erkek ise artan baskı hissi nedeniyle “Boğuluyorum” şeklindeki bir tepkiyle kendini geride tutma eğilimine girmektedir.

3. Yakınlık ve Mesafe İhtiyacının Gizli Kaynağı

Kadınların yakınlık talebinin ve erkeklerin mesafe isteğinin arka planında, aslında kişinin farkında olmadan hareket ettiği, kontrol etmekte zorlandığı ve çoğu zaman bilinçdışında çalışan savunmacı dürtüler bulunmaktadır. Bu nedenle taraflar her ne kadar birbirlerinin ihtiyaçlarını anlamaya ve karşılamaya çalışsa da, bu çabalar genellikle beklenen etkiyi yaratmamakta ve sonuç olarak hayal kırıklığı, kırgınlık, öfke ve umutsuzluk gibi duyguların yoğunlaştığı bir iletişim ortamı ortaya çıkmaktadır.

4. İyi Niyetli Çabalar Neden Başarısız Olur?

Erkeğin yakınlık kurma üzerine çalışmak istediğini söylemesi ya da kadının partnerine daha fazla alan tanımaya niyet etmesi her ne kadar yapıcı bir yaklaşım gibi görünse de, bu çabalar çoğu zaman kişinin içsel sınırlarının ötesine geçmeye zorlanması nedeniyle doğal bir akış içinde gerçekleşmez ve bu yüzden “zoraki” bir nitelik kazanır. Derin duygusal ihtiyaçların bastırılması veya geçici olarak durdurulmaya çalışılması, ilişkide daha fazla baskı oluşturur.

5. İlişkide Yapıcı Değişim Nasıl Başlar?

Bu döngünün kırılabilmesi ve ilişkinin daha sağlıklı bir zemine oturabilmesi için ilk ve en önemli adım, kadınların kendi içsel dünyalarında var olan “yakınlık bağımlılığını” ve erkeklerin benzer şekilde “kopukluk-mesafe bağımlılığını” fark edip kabul etmeleridir. Bu dürtülerin kişiyi yönlendiren temel güçler olduğu anlaşılmadan ve sahiplenilmeden, ilişkinin içindeki tekrar eden döngüyü değiştirmek ya da dönüştürmek mümkün olmamaktadır.

6. Çiftler Ne Yapmalı?

Bu süreçte yapılması gereken en temel şey, partnerin deneyimini, duygusunu ve algısını yok saymamak; onu yanlış bulmak yerine anlamaya odaklanmaktır. Yargılayıcı, küçümseyici ya da savunmacı bir yaklaşım hem iletişimi tıkar hem de döngüyü daha da derinleştirir.

Bu doğrultuda söylenebilecek cümleler şunlardır:

• “Evet, söylediklerinde doğruluk payı var.”
• “Bunları fark etmez ve üzerinde çalışmazsam, aynı davranışı bir sonraki ilişkide de tekrar edeceğimi biliyorum.”

Bu farkındalık gelişmediği sürece ne yakınlık ihtiyacı ne de özgürlük ihtiyacı sağlıklı biçimde yönetilebilmekte, ilişki iki tarafın da istemeden sürdürdüğü savunma döngüsü içinde devam etmektedir.