Obsesif Bozukluk (OKB)

Zihninizdeki tekrarlayan düşünce ve davranışların kısır döngüsünü kırmak.

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), istenmeyen ve tekrarlayıcı düşünceler, imgeler veya dürtüler (obsesyonlar) ile bu düşüncelerin neden olduğu kaygıyı azaltmak için yapılan tekrarlayıcı davranışlar veya zihinsel eylemler (kompulsiyonlar) ile karakterize bir durumdur.

Pek çok insan titiz veya düzenli olabilir, ancak OKB, bu davranışların günlük yaşamı ciddi şekilde aksatması, yoğun zaman alması ve kişinin kontrolü dışında gerçekleşmesiyle ayrılır. Bu bir "huy" veya "kişilik özelliği" değil, tedavi edilebilir psikolojik bir zorluktur.

OKB Döngüsü: Obsesyon ve Kompulsiyon

OKB bir kısır döngü içinde çalışır:

1. Obsesyon: Zihninize "ya kapıyı kilitlemediysem?", "ya ellerim kirliyse?" gibi istenmeyen, rahatsız edici bir düşünce gelir.
2. Kaygı: Bu düşünce yoğun bir kaygı, korku veya iğrenme hissine neden olur.
3. Kompulsiyon: Bu kaygıyı "gidermek" veya "kötü bir şey olmasını engellemek" için kapıyı defalarca kontrol etme, elleri uzun uzun yıkama gibi zorlayıcı bir davranış yaparsınız.
4. Geçici Rahatlama: Kompulsiyon, kaygıyı çok kısa bir süreliğine azaltır. Ancak bu rahatlama, bir sonraki obsesyon geldiğinde döngünün yeniden başlamasına ve pekişmesine neden olur.

Sık Görülen OKB Temaları

OKB her bireyde farklı şekillerde kendini gösterebilir, ancak yaygın temalar şunlardır:

• Kirlenme/Bulaşma: Mikrop, kir veya kimyasallardan bulaşma korkusu ve aşırı temizlik/yıkama davranışları.
• Şüphe ve Kontrol: Kapı, ocak, priz gibi şeyleri kontrol etme; birine zarar verip vermediğinden emin olamama.
• Simetri ve Düzen: Eşyaların "tam olması gereken" düzende durması ihtiyacı, asimetriye karşı yoğun rahatsızlık.
• İstenmeyen Düşünceler: Dini, cinsel veya agresif içerikli, kişinin değerleriyle tamamen zıt, istenmeyen ve yoğun suçluluk hissettiren düşünceler.

OKB Psikoterapisi Nasıl Yardımcı Olur?

OKB tedavisinde en etkili ve bilimsel olarak kanıtlanmış yöntemlerden biri Bilişsel Davranışçı psikoterapi (BDT) ve onun özel bir tekniği olan **Maruz Bırakma ve Tepki Önleme (Exposure and Response Prevention - ERP)**'dir.

• Maruz Bırakma (Exposure): Terapist rehberliğinde, kaygı yaratan düşünce veya durumla (obsesyon) güvenli ve kademeli bir şekilde yüzleşirsiniz.
• Tepki Önleme (Response Prevention): O ana kadar kaygıyı azaltmak için yaptığınız davranışı (kompulsiyon) yapmamayı öğrenirsiniz.
• Sonuç: Başlangıçta kaygınız artsa da, kompulsiyonu yapmadığınızda kaygının zamanla kendi kendine azaldığını (sönümlendiğini) deneyimlersiniz. Bu, beyninize "korktuğun şey olmuyor" mesajını vererek OKB döngüsünü kırar.